Czym są transakcje bezgotówkowe? Odpowiadamy!

W Polsce płatności bezgotówkowe stały się codziennością – już prawie siedmiu na dziesięciu konsumentów wybiera tę formę regulowania należności. Coraz częściej wybieramy transakcje bezgotówkowe kartą, telefonem lub zegarkiem, co wynika z wygody, szybkości i bezpieczeństwa tych rozwiązań. Trend ten widoczny jest zarówno w dużych miastach, jak i na obszarach wiejskich, a z płatności cyfrowych korzystają regularnie także osoby starsze. Zmienia się więc nie tylko technologia, ale i nasze codzienne przyzwyczajenia związane z pieniędzmi.

1. Czym są transakcje bezgotówkowe?

2. Jakie są najczęściej spotykane rodzaje płatności bezgotówkowych w Polsce?

3. Jakie są różnice między transakcjami bezgotówkowymi a gotówkowymi?

4. Najnowsze statystyki płatności bezgotówkowych w Polsce

5. Jakie są zalety i wady transakcji bezgotówkowych?

6. Czy transakcje bezgotówkowe są bezpieczne?

7. Przykłady płatności bezgotówkowych w codziennym życiu

8. Jakie korzyści niosą ze sobą płatności bezgotówkowe?

9. Jakie są zagrożenia i ograniczenia tych transakcji?

10. Jakie są limity transakcji bezgotówkowych i jak nimi zarządzać?

11. Jakie przepisy i programy wspierają rozwój obrotu bezgotówkowego?

Czym są transakcje bezgotówkowe?

Bezgotówkowa operacja bankowa polega na przekazywaniu środków pieniężnych w formie zapisu komputerowego, a nie fizycznej gotówki. Klient nie przekazuje banknotów ani monet, lecz płaci z konta bankowego przy użyciu narzędzi, takich jak karta płatnicza, smartfon z funkcją NFC czy aplikacja mobilna. To sprawia, że płatności stają się bardziej wygodne, elastyczne i nowoczesne.
Transakcje bezgotówkowe to również przelewy bankowe – zarówno tradycyjne, jak i natychmiastowe – a także zlecenia stałe, polecenia zapłaty czy płatności realizowane za pomocą aplikacji mobilnych i systemów takich jak BLIK. Dzięki nim możliwe jest dokonywanie zakupów w sklepach internetowych, opłacanie rachunków, czy szybkie rozliczenia między osobami prywatnymi.

Jakie są najczęściej spotykane rodzaje płatności bezgotówkowych w Polsce?

Transakcje bezgotówkowe mogą być realizowane na wiele sposobów, a wachlarz dostępnych rozwiązań stale się poszerza wraz z rozwojem technologii finansowych. W Polsce najczęściej korzystamy z kilku podstawowych form:

• karty płatnicze – wciąż najpopularniejsze narzędzie rozliczeń. Według danych Narodowego Banku Polskiego liczba aktywnych kart płatniczych przekracza 44 miliony, co oznacza, że statystycznie każdy dorosły Polak posiada przynajmniej jedną. Karty debetowe, kredytowe czy przedpłacone służą zarówno do codziennych zakupów, jak i płatności online;
• przelewy bankowe – jedna z najstarszych i najczęściej wykorzystywanych form płatności elektronicznych. Klienci mogą korzystać z przelewów standardowych, natychmiastowych oraz zleceń stałych czy poleceń zapłaty. Coraz większą popularność zdobywają szybkie przelewy bezgotówkowe typu pay-by-link, które ułatwiają płatności w sklepach online;
• płatności mobilne i NFC – dynamicznie rozwijający się segment obejmujący transakcje dokonywane smartfonem, smartwatchem czy innym urządzeniem obsługującym technologię zbliżeniową. Rozwiązania takie jak Apple Pay czy Google Pay stają się coraz bardziej powszechne, zwłaszcza wśród młodszych użytkowników;
• BLIK – polski system płatności mobilnych, który bije rekordy popularności. W pierwszym półroczu 2025 roku Polacy zrealizowali nim 1,4 miliarda transakcji o łącznej wartości ponad 207 miliardów złotych. BLIK umożliwia płacenie w sklepach, w internecie, wypłacanie gotówki z bankomatów oraz przelewy na telefon między osobami prywatnymi;
• e-portfele – cyfrowe portfele, które przechowują dane kart i umożliwiają płatności online bez konieczności każdorazowego podawania numeru karty. Cieszą się popularnością szczególnie w międzynarodowych serwisach zakupowych.

Rozwój tych form płatności sprawia, że coraz więcej punktów handlowych i usługowych w Polsce akceptuje rozliczenia elektroniczne. Co więcej, wprowadzone przepisy oraz programy wsparcia, takie jak Polska Bezgotówkowa, przyspieszyły wyposażenie przedsiębiorców w terminale płatnicze, co dodatkowo ułatwia konsumentom korzystanie z nowoczesnych metod płatności.

Jakie są różnice między transakcjami bezgotówkowymi a gotówkowymi?

Podstawową różnicą pomiędzy płatnościami gotówkowymi a bezgotówkowymi jest forma, w jakiej dochodzi do rozliczenia. W przypadku gotówki środki przekazywane są fizycznie w postaci banknotów i monet, co nie wymaga pośrednictwa banku ani operatora płatniczego. Takie rozwiązanie daje większą anonimowość, ale wiąże się z ryzykiem kradzieży czy zgubienia pieniędzy oraz utrudnia późniejsze śledzenie wydatków. 

Transakcje bezgotówkowe odbywają się natomiast elektronicznie, za pomocą kart płatniczych, aplikacji mobilnych czy jako przelew bezgotówkowy. Choć wymagają dostępu do systemu bankowego i urządzeń elektronicznych, zapewniają większe bezpieczeństwo dzięki zaawansowanym zabezpieczeniom, a jednocześnie oferują wygodę i szybkość – szczególnie w przypadku zakupów online lub płatności zbliżeniowych. Co ważne, każda operacja bezgotówkowa zostaje automatycznie zarejestrowana, co sprzyja kontroli domowego budżetu i ułatwia rozliczenia.

Najnowsze statystyki płatności bezgotówkowych w Polsce

W 2024 roku aż 69% wszystkich transakcji detalicznych w Polsce było realizowanych bezgotówkowo – to wynik badania POLASIK Research dla Fundacji Polska Bezgotówkowa. W porównaniu do zaledwie 2% transakcji w tym trybie w 2005 roku, widoczny jest ogromny postęp – w 2016 roku stanowiły one już jedną trzecią, a w 2020 roku ponad połowę wszystkich płatności.
Z danych wynika, że najczęściej wykorzystywaną formą pozostają transakcje bezgotówkowe kartą, stanowiące 41%, dalej mamy mobilne płatności NFC – 18%, a płatności BLIK-iem – zaledwie 4%.

Co te dane oznaczają w praktyce?

Coraz liczniejsze wykorzystanie transakcji bezgotówkowych pokazuje, jak głęboko elektroniczne metody płatności zostały zakorzenione w codziennym życiu Polaków. Transakcje bezgotówkowe kartą czy telefonem to dziś norma, nawet wśród seniorów i mieszkańców wsi – świadczy to o wysokim poziomie adaptacji technologii. Warto zauważyć, że choć udział BLIK-a w całkowitej liczbie płatności detalicznych w 2024 roku był niższy, jego dynamiczny wzrost w 2025 roku wskazuje na rosnącą popularność tej formy – zwłaszcza w obszarze zakupów online oraz mniejszych transakcjach.

Jakie są zalety i wady transakcji bezgotówkowych?

Rozliczenia bezgotówkowe, które stają się coraz bardziej powszechne w Polsce i na świecie, mają zarówno swoje zalety, jak i wady. Oto kilka z nich:

Zalety:

• wygoda – płatności bezgotówkowe eliminują potrzebę noszenia przy sobie gotówki, co ułatwia codzienne zakupy, opłacanie rachunków i szybkie rozliczenia online;
• szybkość – transakcje elektroniczne są zazwyczaj szybsze niż płatności gotówką, a wiele z nich odbywa się niemal natychmiastowo;
• bezpieczeństwo – środki przechowywane na kontach bankowych są chronione systemami zabezpieczeń, a każda operacja może być monitorowana w czasie rzeczywistym;
• dostępność – płatności można realizować z dowolnego miejsca, korzystając z telefonu, smartwatcha, karty płatniczej lub aplikacji mobilnych;
• śledzenie wydatków – aplikacje bankowe, e-portfele i inne narzędzia cyfrowe pozwalają łatwo kontrolować budżet oraz analizować historię operacji.

Wady:

• narażenie na cyberprzestępczość – istnieje ryzyko kradzieży danych, phishingu i oszustw internetowych;
• zależność od technologii – brak dostępu do internetu, awarie systemu lub problem z terminalem mogą uniemożliwić dokonanie płatności;
• brak anonimowości – transakcje elektroniczne pozostawiają ślad w systemach bankowych, co ogranicza prywatność;
• opłaty transakcyjne – niektóre płatności bezgotówkowe mogą wiązać się z prowizjami lub dodatkowymi kosztami, szczególnie w przypadku kart kredytowych lub płatności zagranicznych;
• wykluczenie cyfrowe – osoby starsze lub te, które nie mają dostępu do nowoczesnych technologii, mogą mieć trudności z korzystaniem z rozliczeń bezgotówkowych.

Czy transakcje bezgotówkowe są bezpieczne?

Transakcje bezgotówkowe są generalnie bezpieczne, szczególnie jeśli są realizowane przez renomowane banki, operatorów płatności i certyfikowane aplikacje. Systemy te wykorzystują zaawansowane mechanizmy zabezpieczeń, takie jak szyfrowanie danych, uwierzytelnianie dwuskładnikowe, kody PIN czy biometrię (odcisk palca, rozpoznawanie twarzy). Dzięki temu ryzyko nieuprawnionego dostępu do środków jest minimalizowane. 

Jednak bezpieczeństwo w dużym stopniu zależy także od samych użytkowników – odpowiednie nawyki, ostrożność przy korzystaniu z Internetu i aplikacji mobilnych oraz uważne reagowanie na podejrzane wiadomości lub strony internetowe są kluczowe. Choć ryzyko kradzieży w świecie cyfrowym nie jest zerowe, odpowiednie zabezpieczenia i świadome korzystanie z systemów płatności sprawiają, że bezgotówkowa operacja bankowa jest w większości przypadków bardziej bezpieczna niż noszenie i przekazywanie fizycznej gotówki.

Przykłady płatności bezgotówkowych w codziennym życiu

Nowoczesne rozwiązania płatności bezgotówkowych są dziś łatwe w obsłudze, szybkie i przystępne cenowo, co pozwala przedsiębiorcom znacząco usprawnić przyjmowanie należności za produkty i usługi oraz obniżyć koszty obsługi sprzedażowej. Takie metody sprawdzają się w wielu branżach i modelach biznesowych, zwłaszcza tam, gdzie fizyczna obecność klienta nie jest wymagana – na przykład w handlu internetowym, usługach edukacyjnych, transportowych, parkingowych czy przy zamówieniach realizowanych telefonicznie i mailowo. 

Rozwiązania takie jak płatności kartą, BLIK, szybkie przelewy online czy e-portfele umożliwiają klientom wygodne i bezpieczne regulowanie należności z dowolnego miejsca. Wdrożenie tych technologii nie tylko usprawnia proces sprzedaży, ale także poprawia doświadczenie klienta, zwiększa komfort zakupów i przyczynia się do budowania jego lojalności wobec firmy.

Jakie korzyści niosą ze sobą płatności bezgotówkowe?

Transakcje bezgotówkowe zapewniają większą transparentność i możliwość udokumentowania każdego transferu – ułatwia to podatkowe rozliczenia i kontrolę dzięki śladom w systemach bankowych oraz operatorów płatniczych. Firmy korzystające z rozliczeń bezgotówkowych mogą zyskać na lepszej historii finansowej – łatwiej o kredyt i lepszą kondycję płynnościową.

Jakie są zagrożenia i ograniczenia tych transakcji?

Choć operacje bezgotówkowe ograniczają ryzyko kradzieży fizycznej, niosą za sobą inne zagrożenia: związane z cyberprzestępczością, potencjalnym blokowaniem środków przez organy egzekucyjne lub państwowe interwencje finansowe. Koszty pośrednictwa finansowego i prowizje od transakcji mogą stanowić barierę zwłaszcza dla mniejszych firm.

Jakie są limity transakcji bezgotówkowych i jak nimi zarządzać?

Choć limity dotyczą głównie obrotów gotówką (15 000 zł od 2017 r.), to świadome zarządzanie rozliczeniami bezgotówkowymi – przelewem bezgotówkowym, płatnościami bezgotówkowymi kartą czy innymi elektronicznymi formami – pozwala ominąć ograniczenia gotówkowe i usprawnia działalność. Rozdzielenie dużych transakcji na mniejsze operacje bezgotówkowe jest jednym ze sposobów na legalne omijanie limitów obrotu gotówkowego.

Jakie przepisy i programy wspierają rozwój obrotu bezgotówkowego?

W ramach rządowego wsparcia działa Program Polska Bezgotówkowa, w którym przedsiębiorcy mogą otrzymać darmowy terminal POS przez rok oraz zwolnienie z prowizji do określonego limitu obrotów (np. 100 000 zł/terminal). Z kolei nowelizacja prawa z 29 października 2021 r. nakłada obowiązek akceptacji płatności bezgotówkowych u podmiotów świadczących usługi – co dodatkowo napędza nasycenie terminali i bezpieczeństwo transakcji.

Dzięki eService, przedsiębiorstwa mogą łatwo włączyć się w program Polska Bezgotówkowa – zamówić terminal, skorzystać z promocji i od pierwszego dnia prowadzić rozliczenia bezgotówkowe. To nie tylko wygoda, ale szansa na rozwój i usprawnienie obsługi klienta.

FAQ

1. Czym są transakcje bezgotówkowe?
   
   To płatności realizowane bez fizycznego przekazywania gotówki – za pomocą kart, przelewów elektronicznych, BLIKa czy aplikacji mobilnych. Środki są przenoszone między rachunkami bankowymi w formie elektronicznej.
2. Jakie są najpopularniejsze rodzaje płatności bezgotówkowych?
   
   Najczęściej używane to: karty debetowe i kredytowe, przelewy internetowe, szybkie przelewy (pay-by-link), BLIK, płatności smartfonem, smartwatchem oraz e-portfele.
3. Jakie są główne zalety i wady transakcji bezgotówkowych?
   
   Zalety: wygoda, szybkość, bezpieczeństwo, możliwość śledzenia wydatków i zdalnego płacenia. 
   Wady: zależność od technologii, ryzyko cyberataków, brak anonimowości i potencjalne opłaty.
4. Czy bezgotówkowe operacje bankowe są bezpieczne?
   
   Tak – pod warunkiem stosowania się do zasad bezpieczeństwa. Instytucje wdrażają nowoczesne zabezpieczenia (np. PSD2, uwierzytelnianie biometryczne), ale ważne są także dobre nawyki użytkownika.
5. Dlaczego warto wdrożyć płatności bezgotówkowe w firmie?
   
   Ponieważ klienci oczekują takiej formy płatności – ponad 80% uważa ją za nowoczesną. Dzięki programom takim jak Polska Bezgotówkowa, można wdrożyć terminal bez kosztów i zwiększyć konkurencyjność biznesu.