W Polsce płatności bezgotówkowe stały się codziennością – już prawie siedmiu na dziesięciu konsumentów wybiera tę formę regulowania należności. Coraz częściej wybieramy transakcje bezgotówkowe kartą, telefonem lub zegarkiem, co wynika z wygody, szybkości i bezpieczeństwa tych rozwiązań. Trend ten widoczny jest zarówno w dużych miastach, jak i na obszarach wiejskich, a z płatności cyfrowych korzystają regularnie także osoby starsze. Zmienia się więc nie tylko technologia, ale i nasze codzienne przyzwyczajenia związane z pieniędzmi.
Jakie są różnice między transakcjami bezgotówkowymi a gotówkowymi?
Jakie są limity transakcji bezgotówkowych i jak nimi zarządzać?
Jakie przepisy i programy wspierają rozwój obrotu bezgotówkowego?
Bezgotówkowa operacja bankowa polega na przekazywaniu środków pieniężnych w formie zapisu komputerowego, a nie fizycznej gotówki. Klient nie przekazuje banknotów ani monet, lecz płaci z konta bankowego przy użyciu narzędzi, takich jak karta płatnicza, smartfon z funkcją NFC czy aplikacja mobilna. To sprawia, że płatności stają się bardziej wygodne, elastyczne i nowoczesne.
Transakcje bezgotówkowe to również przelewy bankowe – zarówno tradycyjne, jak i natychmiastowe – a także zlecenia stałe, polecenia zapłaty czy płatności realizowane za pomocą aplikacji mobilnych i systemów takich jak BLIK. Dzięki nim możliwe jest dokonywanie zakupów w sklepach internetowych, opłacanie rachunków, czy szybkie rozliczenia między osobami prywatnymi.
Transakcje bezgotówkowe mogą być realizowane na wiele sposobów, a wachlarz dostępnych rozwiązań stale się poszerza wraz z rozwojem technologii finansowych. W Polsce najczęściej korzystamy z kilku podstawowych form:
Rozwój tych form płatności sprawia, że coraz więcej punktów handlowych i usługowych w Polsce akceptuje rozliczenia elektroniczne. Co więcej, wprowadzone przepisy oraz programy wsparcia, takie jak Polska Bezgotówkowa, przyspieszyły wyposażenie przedsiębiorców w terminale płatnicze, co dodatkowo ułatwia konsumentom korzystanie z nowoczesnych metod płatności.
Transakcje bezgotówkowe odbywają się natomiast elektronicznie, za pomocą kart płatniczych, aplikacji mobilnych czy jako przelew bezgotówkowy. Choć wymagają dostępu do systemu bankowego i urządzeń elektronicznych, zapewniają większe bezpieczeństwo dzięki zaawansowanym zabezpieczeniom, a jednocześnie oferują wygodę i szybkość – szczególnie w przypadku zakupów online lub płatności zbliżeniowych. Co ważne, każda operacja bezgotówkowa zostaje automatycznie zarejestrowana, co sprzyja kontroli domowego budżetu i ułatwia rozliczenia.
W 2024 roku aż 69% wszystkich transakcji detalicznych w Polsce było realizowanych bezgotówkowo – to wynik badania POLASIK Research dla Fundacji Polska Bezgotówkowa. W porównaniu do zaledwie 2% transakcji w tym trybie w 2005 roku, widoczny jest ogromny postęp – w 2016 roku stanowiły one już jedną trzecią, a w 2020 roku ponad połowę wszystkich płatności.
Z danych wynika, że najczęściej wykorzystywaną formą pozostają transakcje bezgotówkowe kartą, stanowiące 41%, dalej mamy mobilne płatności NFC – 18%, a płatności BLIK-iem – zaledwie 4%.
Coraz liczniejsze wykorzystanie transakcji bezgotówkowych pokazuje, jak głęboko elektroniczne metody płatności zostały zakorzenione w codziennym życiu Polaków. Transakcje bezgotówkowe kartą czy telefonem to dziś norma, nawet wśród seniorów i mieszkańców wsi – świadczy to o wysokim poziomie adaptacji technologii. Warto zauważyć, że choć udział BLIK-a w całkowitej liczbie płatności detalicznych w 2024 roku był niższy, jego dynamiczny wzrost w 2025 roku wskazuje na rosnącą popularność tej formy – zwłaszcza w obszarze zakupów online oraz mniejszych transakcjach.
Rozliczenia bezgotówkowe, które stają się coraz bardziej powszechne w Polsce i na świecie, mają zarówno swoje zalety, jak i wady. Oto kilka z nich:
Zalety:
Wady:
Jednak bezpieczeństwo w dużym stopniu zależy także od samych użytkowników – odpowiednie nawyki, ostrożność przy korzystaniu z Internetu i aplikacji mobilnych oraz uważne reagowanie na podejrzane wiadomości lub strony internetowe są kluczowe. Choć ryzyko kradzieży w świecie cyfrowym nie jest zerowe, odpowiednie zabezpieczenia i świadome korzystanie z systemów płatności sprawiają, że bezgotówkowa operacja bankowa jest w większości przypadków bardziej bezpieczna niż noszenie i przekazywanie fizycznej gotówki.
Nowoczesne rozwiązania płatności bezgotówkowych są dziś łatwe w obsłudze, szybkie i przystępne cenowo, co pozwala przedsiębiorcom znacząco usprawnić przyjmowanie należności za produkty i usługi oraz obniżyć koszty obsługi sprzedażowej. Takie metody sprawdzają się w wielu branżach i modelach biznesowych, zwłaszcza tam, gdzie fizyczna obecność klienta nie jest wymagana – na przykład w handlu internetowym, usługach edukacyjnych, transportowych, parkingowych czy przy zamówieniach realizowanych telefonicznie i mailowo.
Rozwiązania takie jak płatności kartą, BLIK, szybkie przelewy online czy e-portfele umożliwiają klientom wygodne i bezpieczne regulowanie należności z dowolnego miejsca. Wdrożenie tych technologii nie tylko usprawnia proces sprzedaży, ale także poprawia doświadczenie klienta, zwiększa komfort zakupów i przyczynia się do budowania jego lojalności wobec firmy.
Transakcje bezgotówkowe zapewniają większą transparentność i możliwość udokumentowania każdego transferu – ułatwia to podatkowe rozliczenia i kontrolę dzięki śladom w systemach bankowych oraz operatorów płatniczych. Firmy korzystające z rozliczeń bezgotówkowych mogą zyskać na lepszej historii finansowej – łatwiej o kredyt i lepszą kondycję płynnościową.
Choć operacje bezgotówkowe ograniczają ryzyko kradzieży fizycznej, niosą za sobą inne zagrożenia: związane z cyberprzestępczością, potencjalnym blokowaniem środków przez organy egzekucyjne lub państwowe interwencje finansowe. Koszty pośrednictwa finansowego i prowizje od transakcji mogą stanowić barierę zwłaszcza dla mniejszych firm.
Choć limity dotyczą głównie obrotów gotówką (15 000 zł od 2017 r.), to świadome zarządzanie rozliczeniami bezgotówkowymi – przelewem bezgotówkowym, płatnościami bezgotówkowymi kartą czy innymi elektronicznymi formami – pozwala ominąć ograniczenia gotówkowe i usprawnia działalność. Rozdzielenie dużych transakcji na mniejsze operacje bezgotówkowe jest jednym ze sposobów na legalne omijanie limitów obrotu gotówkowego.
W ramach rządowego wsparcia działa Program Polska Bezgotówkowa, w którym przedsiębiorcy mogą otrzymać darmowy terminal POS przez rok oraz zwolnienie z prowizji do określonego limitu obrotów (np. 100 000 zł/terminal). Z kolei nowelizacja prawa z 29 października 2021 r. nakłada obowiązek akceptacji płatności bezgotówkowych u podmiotów świadczących usługi – co dodatkowo napędza nasycenie terminali i bezpieczeństwo transakcji.
Dzięki eService, przedsiębiorstwa mogą łatwo włączyć się w program Polska Bezgotówkowa – zamówić terminal, skorzystać z promocji i od pierwszego dnia prowadzić rozliczenia bezgotówkowe. To nie tylko wygoda, ale szansa na rozwój i usprawnienie obsługi klienta.